آییننامه و مقررات کتابخانه

آییننامه کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی

(عضویت و وجین)

ماده ۱- اعضاء

دانشجویان، اعضای هیئتعلمی و کارکنان دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی (یعنی افرادی که امکان تسویهحساب با آنها وجود دارد)، میتوانند مطابق مقررات این آییننامه عضو کتابخانه مرکزی شوند.

ماده ۲- نحوه عضویت

1- وارد شدن به پورتال کتابخانه با آدرس: centlib.uswr.ac.ir

2- تکمیل دقیق فرم ثبتنام پورتال

3- تکمیل فرم عضویت در کتابخانه در قسمت کتابخانه شخصی

4- گرفتن تأییدیه از مسئول میز امانت

5- پرداخت مبلغ ۵۰،۰۰۰ ریال برای حق عضویت و

6- تحویل فایل عکس ۳*۴ با وضوح ۳۰۰*۴۰۰ پیکسل به مسئول میز امانت

تبصره ۱: منابع کتابخانه فقط به اعضا امانت داده میشود و امکان استفاده از منابع، برای بقیه مراجعان، فقط در سالن مطالعه وجود دارد.

تبصره ۲: با توجه به اینکه تمام امور مربوط به امانت و برگشت کتاب در کتابخانه با استفاده از کارت دانشجویی انجام میپذیرد، لذا در صورت مفقود شدن کارت دانشجویی، بهمنظور پیشگیری از هر نوع سوءاستفاده از آن، مراتب را سریعاً (حتیالامکان به صورت تلفنی)، به مسئول میز امانت اطلاع دهید.

ماده ۳- مدت عضویت

مدت عضویت همه اعضای کتابخانه، از ابتدای عضویت تا زمان تسویهحساب میباشد.

ماده ۴- شرایط امانت

تعداد کتاب و مدت امانت برای مقاطع مختلف به شرح ذیل است:

دانشجویان محترم:

مقطع کارشناسی: تعداد ۲ جلد- به مدت ۱۵ روز

مقطع کارشناسی ارشد: تعداد ۳ جلد- به مدت ۱۵ روز

مقطع دکترا: تعداد ۴ جلد- به مدت ۳۰ روز

کارکنان محترم:

اعضای هیئتعلمی: تعداد ۵ جلد- به مدت ۳۰ روز

بقیه کارکنان: تعداد ۳ جلد- به مدت ۱۵ روز

ماده ۵- تمدید

امکان تمدید کتاب از طریق پورتال کتابخانه، برای اعضا، از طریق نام کاربری و رمز عبور انتخابشده دانشجو، میسر میباشد.

ماده ۶– تأخیر در بازگشت به موقع کتاب

تا ۳۰ روز تأخیر، مبلغ ۵۰ تومان، به ازای هر روز دریافت میگردد.

در صورت تأخیر بیشتر از ۳۰ روز، اسم فرد خاطی، به کمیته انضباطی آموزش ارسالشده تا طبق مقررات با وی عمل گردد.

ماده ۷- مفقود یا ناقص شدن منابع

در صورت مفقود شدن و یا آسیب منابع امانتی، اعضا پس از اطلاع به بخش امانت بایستی نسبت به تهیه آن به ترتیب روشهای زیر براساس اولویت اقدام نمایند:

1- دقیقاً نمونه همان کتاب مفقودی تهیه گردد.

2- اگر چاپی از آن کتاب از انتشاراتی دیگر، موجود بود، تحویل گردد.

3- اگر دقیقاً همان ویرایش یافت نشد، ویرایش جدید آن تحویل گردد.

4- اگر ترجمههای دیگری از آن کتاب با همان نویسنده وجود داشت، تهیه گردد.

5- اگر کتابی با همان محتوای موضوعی، از نویسندهای دیگر وجود داشت، تهیه گردد.

6- در نهایت، در صورت یافت نشدن هیچ کدام از موارد بالا، با صلاحدید کتابدار، کتابی هم قیمت آن کتاب، در زمینه موضوعی مورد نیاز کتابخانه، تهیه گردد.

7- در پایان قابل ذکر است امکان دریافت وجه نقدی کتاب مفقودی، وجود ندارد.

ماده ۸- منابعی که غیر قابل امانت میباشد

منابع مرجع شامل اطلسها، نقشهها، روزنامهها، نسخه چاپی پایاننامههای تحصیلی، نسخه چاپی نشریات ادواری، نسخه چاپی طرحهای پژوهشی و کتابهای مرجع میباشد.

منابع مرجع فقط در موارد خاص و آن هم با موافقت کتابدار مرجع و تنها با ارائه یک کارت شناسایی معتبر، به مدت محدود ممکن است از کتابخانه خارج شود.

ماده ۹- تسویهحساب

برای تسویهحساب با کتابخانه مرکزی، ابتدا باید تمام مدارک امانتی، به کتابخانه برگردانده شود.

بعد در بخش میز امانت (برای دانشجویان کارشناسی) و بخش میز امانت و بخش پایاننامهها (برای دانشجویان مقاطع بالاتر)، برگه تسویهحساب مهر و امضا شود.

در بخش پایاننامهها، ارائه یک نسخه فایل word و PDF و یک نسخه چاپی از پایاننامه، برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا الزامی میباشد.

ماده ۱۰- ساعت کار کتابخانه، مخزن و بخش امانت کتابخانه

۸ صبح لغایت ۶ بعد از ظهر میباشد.

ماده۱۱- شئون و مقررات استفاده از کتابخانه

1. هنگام استفاده از منابع کتابخانه، از به هم ریختن کتابها در قفسهها خودداری نموده و در صورت ندانستن جای درست کتاب، آن را در لابهلای کتابها قرار ندهید.

2. سکوت را در محیط کتابخانه و هنگام استفاده از کمدها رعایت نمایید.

3. رعایت احترام و حسن برخورد با کتابداران و کارکنان کتابخانه انگیزه خدمتگزاری را در همکاران ما میافزاید.

4. جهت حفظ سکوت سالنهای مطالعه لازم است مراجعین محترم تلفن همراه خود را در حالت بیصدا قرار دهد.

5. خروج غیرقانونی منابع کتابخانهای ممنوع بوده و در این مورد با توجه به ضوابط با فرد خاطی برخورد خواهد شد.

6. این کتابخانه متعلق به عموم اعضا میباشد و باید همگی در حفظ و نگهداری آن کوشا باشیم. لذا با اعمالی چون صدمه به میز و صندلیها، آسیب رساندن به کتابها و سایر منابع کتابخانهای و اختلال در سیستمهای رایانهای و مواردی از این قبیل راه را برای استفاده سایرین از منابع مسدود نکنیم.

7. استفاده از منابع، قبل از سازماندهی و آمادهسازی، مجاز نمیباشد و کتابها و منابع جدید، پس از انجام مراحل فهرستنویسی و آمادهسازی، قابل امانت میباشد.

ماده ۱۲- شرایط استفاده از واحد اطلاعرسانی

عضویت در پورتال کتابخانه مرکزی از طریق آدرس centlib.uswr.ac.ir لازمه استفاده از منابع دیجیتالی کتابخانه میباشد.

جستجوی اطلاعات کتابشناختی منابع چاپی و دیجیتالی کتابخانه، بدون پرداخت حق اشتراک اینترنتی، چه در داخل و چه در خارج از کتابخانه از طریق آدرس پورتال، امکانپذیر است.

درضمن در خارج از محیط کتابخانه، از طریق آدرس پورتال و بدون حق اشتراک اینترنتی، میتوان به تورق محدود (۲۰ صفحه اول) متون منابع دیجیتال نیز پرداخت.

امکان مشاهده متن کامل دیجیتالی پایاننامهها به صورت PDF (تورق نامحدود)، در داخل کتابخانه وجود دارد و در صورت نیاز به دانلود، مبلغ ۳۵،۰۰۰ تومان (برای دانلود ۱۰ پایاننامه)، حق اشتراک اینترنتی، میبایست پرداخت گردد.

امکان مشاهده و دانلود مقالات بانکهای اطلاعاتی، در داخل کتابخانه، برای کلیه دانشجویان دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، فراهم میباشد.

دانلود مقالات بانکهای اطلاعاتی، در خارج از محیط کتابخانه، از طریق vpn دانشگاه صورت میگیرد

آئیننامه وجین

ماده ۱: تعریف

وجین فرآیندی است که از طریق آن منابع زائد و یا بیاستفاده کتابخانه از مجموعه خارجشده و به انبار منتقل میگردد.

وجین یکی از معیارهای ارزیابی کیفیت و کارایی کتابخانههاست.

وجین بخشی از فرایند مجموعهسازی در کتابخانهها به شمار میرود که همانند سایر امور مرتبط با مدیریت و توسعه مجموعه نیازمند دقت نظر و توجه میباشد.

وجین فعالیتی دلپذیر است که کتابخانه را از آرشیو محلی متمایز میسازد و پویایی و روزآمدی ر ا برای کتابخانه و رضایت خاطر را برای مخاطبان آن به ارمغان میآورد و وظیفهای حرفهای است که در عصر انفجار و آلودگی اطلاعات، دستیابی به روزآمدترین، معتبرترین و سازمانیافتهترین اطلاعات را برای کاربران امروز و فردا فراهم میسازد.

ماده ۲: نیروی انسانی انجام کار

نیروهای انجام کار باید دقت نظر، دانش و شناخت دقیق نسبت به مجموعه و نیز مخاطبان داشته باشند تا از وجین اقلام مفید و باارزش جلوگیری شود، بنابراین، وجین مطابق با خطمشی و سیاستی مدون و مشخص توسط کارکنان حرفهای کتابخانه و با نظارت یا مشورت متخصصان موضوعی صورت میپذیرد.

ماده ۳: اهمیت وجین

منابع کتابخانه باید مجموعهای برنامهریزیشده باشد نه اینکه به تصادف گرد آمده باشد؛ کتابخانه برای خدمت به بهترین وجه به مراجعان خود است، بنابراین میتوان نتیجه گرفت که وجین بخشی جداییناپذیر از حفظ مجموعه است.

وجین درست به اندازه انتخاب کاری خلاق است، نیازهای بیشتر مراجعان کتابخانه طی سالیان تغییر میکند، موضوعهای تازه به برنامههای آموزشی دانشگاهی و آموزشگاهی راه مییابد، در کل باید گفت جامعه استفادهکننده باید تعیینکننده مجموعه کتابخانه باشد یعنی بر آنچه انتخاب و حذف وجین میشود ناظر باشد در غیر اینصورت مجموعه از خدمتی که باید برساند بازمیماند.

ماده ۴: اهداف و فواید وجین

اهداف:

وجین یکی از معیارهای ارزیابی کیفیت و کارایی کتابخانههاست طبق قانون پنجم رانگاناتان (پدر علم کتابداری)، کتابخانه ارگانیسمی زنده و پویاست هر موجود زندهای دارای زایش و میرش است بنابراین نباید اجازه دهیم کتابی در قفسهها باقی بماند مگر اینکه شخصی برای به دست آوردن آن به مبارزه برخیزد، کتابخانه باید به نظامی جاری و

پویا و مجرایی که در آن کتابها راه خود را از ناشر تا مرحله امحاء طی میکنند تبدیل شوند.

فواید:

· شناسایی عناوینی که نیازمند تعمیر یا تعویض هستند

· کنترل رشد مجموعه

· حفظ روزآمدی و پویایی آن

· صرفهجویی در فضا

· نیاز جامعه استفادهکننده

· صرفهجویی در وقت کارکنان و مراجعان

· خوشایند کردن کتابخانه

· افزایش اعتبار مجموعه به سبب روزآمدی خطمشی و سیاست مجموعهسازی کتابخانه

· ارائه بازتابی از نقاط قوت و ضعف مجموعه

· بالا رفتن آمار استفاده از منابع به دلیل کم شدن بههمریختگی و شلوغی قفسهها و آسانتر یافت شدن آثار باقیمانده

ماده ۵: موانع و دشواریها

· وجین اغلب به دلیل کمبود وقت ناشی از کارهای روزمره و جاری یا انجام نمیشود یا دیر به دیر انجام میشود.

· در کتابخانههای دولتی منابع بیتالمال به حساب میآید و بدون پیروی از مقررات خشک اداری نمیتوان منابع را اهداء یا نابود کرد.

· مسئله روابط عمومی نیز مطرح است که باید مطمئن شویم شهروندی آتشینمزاج، مسئله را کشف نکند چه در غیر اینصورت آراء عمومی را علیه نابودی بیتالمال بر خواهد انگیخت، هرچند که این اقدام قانونی باشد.

· برای اینکه کتابها دوباره راه خود را به کتابخانه باز نکنند باید اگر میخواهیم کتابها را به کارگزاران کتابهای دست دوم یا عامه مردم بفروشیم، مهرهای مالکیت آثار را محو کنیم به این منظور میتوان کتابها را به بازیافت داد.

· تعطیلی کتابخانه و قرنطینه شدن قفسهها در زمان وجین کتابها

· تردید و دودلی در وجین عنوانهای خاص یا منفرد

· نگرانی درباره فقدان بودجه لازم برای جایگزینی کتابهای وجین شده

· وجود استانداردهایی که بر حفظ مجموعه در سطح معینی به لحاظ کمی تأکید دارند.

· انس ذاتی کتابداران با کتاب

· توجیه مخاطبان یا مسئولانی که کارکنان کتابخانه باید در مقابل آنها پاسخگو باشند نیز از مشکلات وجین است که کار وجین از سوی برخی نوعی حیف و میل اموال عمومی تلقی نشود که البته میتوان برای حل این مشکل نمایشگاهی از آثار وجین شده تشکیل داد و سیاستها و استانداردهای کتابخانه در زمینه وجین را تشریح کرد و بر جنبههای مثبت وجین تأکید نمود.

ماده ۶: ذخیره

ذخیره فشرده

میتوان در محیط کتابخانه محلی برای ذخیرهسازی کتابهای وجینی به صورت فشرده در نظر گرفت؛ مثلاً قفسه آرایی برحسب قطع بهمنظور کاهش فضای زائد بین قفسهها، قفسه آرایی کتابها با چیدن آثار روی لبه طولی به جای لبه عرضی که (ارتفاع کمتری میگیرد)، باریکتر کردن راهروهای میان قفسهها و سرانجام نصب انواع مختلف قفسههای فشرده که بتوان در صورت نیاز رفها را جمع و یا جمع و باز نمود.

ذخیره فشرده مجزا

منابع وجینی را میتوان در کتابخانههای انباری (ذخیرهای)، خارج از محیط کتابخانه که حتی ممکن است منابع وجینی چند کتابخانه را شامل شوند، نگهداری کرد

که در نتیجه به سه هدف میتوان رسید:

۱- سرپرستی امانت تعاونی، سازماندهی، ذخیره و خدمترسانی مواد پژوهشی مورداستفاده اندک

۲- دلگرم ساختن و حتی انجام هماهنگی در سیاستهای مجموعهسازی کتابخانههای عضو

۳- کندوکاو امکانات خدمات کتابشناختی تعاونی میان اعضاء

امروزه دور ریختن مواد در وجین تا حد زیادی منتفی شده است و سعی میشود حداقل یک نسخه از هر اثری جهت استفاده در ناحیهای که کتابخانه در آن واقعشده در اختیار مراجعان باشد.

ماده ۷: معیارهای وجین

وضع ظاهری

کتابهای پراستفاده مفید که دچار فرسودگی و نقصان شدهاند را باید جایگزین، مرمت و یا صحافی نمود، نه وجین

کتابهایی که بیهیچ استفادهای در قفسهها جا خوش میکنند، مدتها طول میکشد تا بهگونهای چشمگیر مندرس شوند، بنابراین وضع ظاهری خوبی دارند ولی برای وجین مناسباند که درباره آنها باید بقیه معیارها را بررسی کرد.

نسخه تکراری و مازاد بر نیاز

نسخههای تکراری که دیگر استفادهای ندارند مثل کتابهای پرفروش سیاسی قدیمی و یا نسخههای تکراری کتابهای درسی یک رشته خاص که بنا به شرایط و موقعیت زمانی از عناوین پرمراجعه بوده اند ولی در شرایط فعلی اهمیت موضوعی خود را از دست دادهاند از مجموعه حذف میشوند و نگهداری یک نسخه از آنها در مجموعه کفایت میکند.

ویرایشهای کهنهتر منسوخ

ویرایشهای قدیمیتر که جای خود را به ویرایشهای جدیدتر میدهند آثار نامزد عمده برای وجین است و به آسانی شناخته میشود مثل کتابهای پزشکی

محتوای ناچیز و کمارزش و یا بیارتباط با مجموعه کتابخانه

در این کتابها، کتابدار با کار زمانگیر اطمینان یافتن از ارزش واقعی درونمایه، روبرو میشود؛ این امر مستلزم وارسی سیاهههای بهترین کتابها، کتابشناسیهای موضوعی و نقد کتابهاست.

عمر و قدمت

با استفاده از تحلیل استنادی، حداکثر عمر مطلوب را باید تعیین کنیم عمر مطلوب یعنی زمانی که دیگر آن مواد به ندرت فراخوانده و درخواست میشوند، مسئله عمر مواد بیشتر برای ادواریها و زمینههای علوم و تکنولوژی به کار میرود.

· در زمینه علوم و تکنولوژی: در ظاهر انگاره استفاده نسبتاً ثابتی به چشم میخورد پس چنین تحلیلی به خوبی جوابگوست، مثل منابع علوم کامپیوتری

· در زمینههای علوم اجتماعی: این بازتاب چندان پاسخگو نیست.

· در زمینه علوم انسانی: بههیچوجه جواب نمیدهد زیرا در آنها بهظاهر هیچ همبستگیای میان تاریخ انتشار اثر و نیازهای دانشپژوهان وجود ندارد.

معمولاً برخی از آثار نظیر آثار کلاسیک، منابع تاریخی محلی و آثاری دارای ارزش هنری، اطلاعات منحصربهفرد، ارزشهای آرشیوی و تاریخی و …، واجد شرایط نگهداری دائم دانسته میشوند و در شمار آثار وجین قرار نمیگیرند.

باید مواظب باشیم آثار کلاسیک در تمام زمینهها باقی بماند و وجین نشوند بنابراین این نظام را باید با داوری ذهنی کامل کنیم.

میزان استفاده

از طریق گزارشگیری در میز امانت، کتابهایی که در مدت ۵ سال اخیر، اصلاً استفادهنشدهاند، گزارش میشوند که از بین آنها، با توجه به معیارهای دیگر وجین لازم انجام میشود.

هر مجموعه باید به ۹۵ درصد از پرسشهای مراجعان پاسخ دهد، بنابراین ۹۵ درصد کتابها باید مورداستفاده قرار گیرند و فقط ۵ درصد وجین شوند.

به مسئله جاگیری کتاب در قفسه نیز توجه شود زیرا کتابهای ردیف بالا و پایین قفسهها کمتر مورداستفاده قرار میگیرند.

بخشهای مختلف یک مجموعه معمولاً میزان استفاده متفاوتی دارند لذا یک مجموعه را نمیتوان بهمنزله یک دسته بزرگ مورد بررسی قرار داد؛ بلکه باید آن را به گروهها و مقولههای موضوعی کموبیش کوچکی تقسیم کرد.

مورد دار بودن

منابعی که از نظر مسائل دینی، اخلاقی، سیاسی، تصویر و … ایراد دارند جدا میگردند.

شرایط

· مثلاً در کتابخانه دانشگاهی، کتابهایی برای مطالعه در اوقات فراغت دانشجویان و کارمندان نیز، محیط کتابخانه را مطلوبتر میسازد.

· مثلاً” باید هوشیار بود که وجین دستاوردی برای حذف و سانسور موادی که مخالف عقاید شخصی یا گرایشهای اجتماعی و سیاسی خاصی در جامعه باشد قرار نگیرد.

ماده ۸: زمان وجین

بهترین زمان انجام وجین در موقع تعطیلی کتابخانه میباشد در غیر اینصورت در ایام کم مراجعه، با قرنطینه کردن ردهای قفسهها، کار وجین را با سرعت کمتری انجام میدهیم.

ماده ۹: مراحل کار

به ترتیب مراحل زیر را انجام میدهیم:

1- گزارش از کتابهایی که در ۵ سال اخیر استفاده نشدهاند.

2- در مورد کتابهایی امانتی اگر سالم هستند، احتیاج به وجین ندارند اگر ناسالماند باز هم احتیاج به وجین ندارند بلکه باید مرمت، جایگزینی یا صحافی شوند.

3- خارج کردن کتابها از قفسهها

4- موارد وجین را به نوبت در کل قفسهها اجرا میکنیم:

۱) مثلاً همه کتابهایی که از نظر ظاهری مورد دارند از مجموعه خارج میکنیم.

۲) یا در قسمت نسخههای تکراری در مورد کتابهای تخصصی،۴ نسخه نگهداری میکنیم در مورد کتابهای غیر تخصصی، نهایت ۲ نسخه نگهداری مینماییم.

۳) بررسی ویرایشهای قدیمی

۴) بررسی مورد دار بودن

۵) بررسی محتوای ناچیز و کمارزش و بیارتباط با مجموعه کتابخانه

۶) عمر و قدمت

۷) بررسی میزان استفاده

۸) بررسی شرایط

5- تهیه فهرست کتابهای وجینی با شماره ثبت

6- خارج کردن شمارههای ثبت از نرمافزار کتابخانه

7- ثبت کلمه وجین شد در دفاتر ثبت کتابخانه در قسمت توضیحات کتابهای وجینی